Najraniji poznati egipatski hijeroglifski zapisi pojavili su se potpuno oblikovani, bilo zato što su razvijeni na kvarljivim, danas izgubljenim materijalima ili zato što ih je brzo “izumio nepoznati genij”.
Hiljadama godina stari su Egipćani ispisivali hijeroglife na grobnicama, papirusima i, u nekim slučajevima, na piramidama.
Ali kada su hijeroglifi izmišljeni? Istraživanja pokazuju da su se pojavili prije otprilike 5.200 godina, otprilike u isto vrijeme kada je u Mezopotamiji izumljen drugi sistem pisma, nazvan klinasto pismo.
“Njemačka iskopavanja u Abydosu u Egiptu otkrila su hijeroglifske natpise iz približno 3.200. godine prije Krista”, rekao je James Allen, profesor emeritus egiptologije na Univerzitetu Brown, za Live Science.
Slično tome, Ludwig Morenz, profesor egiptologije na Univerzitetu u Bonnu u Njemačkoj, rekao je za Live Science da su egipatski hijeroglifi stvoreni “oko 3.300./3.200. pr. Kr.”.
Allen je rekao da se hijeroglifski sistem isprva čini prilično u potpunosti formiranim, bilo zato što su njegovi počeci upisani na kvarljivim materijalima koji nisu preživjeli ili zato što ga je izumio nepoznati genije.
Zašto su hijeroglifi izmišljeni izvor je rasprave, napisao je Marc Van De Mieroop, profesor povijesti na Univerziteta Columbia, u drugom izdanju svoje knjige “A History of Ancient Egypt” (John Wiley & Sons Ltd., 2021.).
U vrijeme kada su hijeroglifi izumljeni, Egipat se ujedinjavao u jednu državu i administracija je možda bila razlog za njihov izum.
“Logično je da je država veličine i složenosti Egipta zahtijevala fleksibilan računovodstveni sistem koji bi mogao čuvati informacije o prirodi robe, njenoj količini, porijeklu i odredištu, ljudima koji su za njih zaduženi i datumu transakcije”, Van De Mieroop je napisao u svojoj knjizi.
Druga teorija je da su hijeroglifi izmišljeni kako bi pomogli u slavljenju bogova i kralja, napisao je Van De Mieroop, ističući da neke rane rezbarije koje prikazuju kraljeve sadrže hijeroglife.
“Glorifikacija kralja možda je bila jedna od pokretačkih snaga u izumu pisma”, napisao je.
Egipćani su stvorili hijeroglife otprilike u isto vrijeme kad je u Mezopotamiji izumljeno klinasto pismo. Koji je sistem prvi izumljen predmet je rasprave među naučnicima.
Allen tvrdi da su egipatski hijeroglifi prvi izumljeni, rekavši da najraniji klinasti zapisi datiraju oko 2.900. pr. Međutim, mnogi naučnici se ne slažu.
Primjera radi, Orly Goldwasser, profesor egiptologije na Hebrejskom univerzitetu u Jerusalemu napisao je da je klinasto pismo vjerovatno prvo razvijeno.
“Na temelju dostupnih dokaza, čini se najvjerovatnijim da je pisanje rođeno u Mezopotamiji”, napisao je Goldwasser u poglavlju knjige “Pharaoh's Land and Beyond: Ancient Egypt and Its Neighbours” (Oxford University Press, 2017.).
U oba slučaja, klinasto pismo i hijeroglifi prilično su različiti i čini se da su se dva sistema razvila nezavisno jedan o drugome.
“Klinasto pismo i hijeroglif previše su različiti da bi jedno izravno utjecalo na drugo. Klinasti znakovi predstavljaju cijele riječi ili slogove, dok hijeroglifi predstavljaju riječi ili pojedinačne suglasnike i ne predstavljaju samoglasnike”, primijetio je Allen.
Iako je postojao određeni kontakt između naroda Egipta i Mezopotamije, hijeroglifi su razvijeni unutar doline Nila, rekao je Morenz. Goldwasser je napisao da, iako su dva sistema prilično različita, moguće je da je izum klinastog pisma u Mezopotamiji pomogao nadahnuti Egipćane da izmisle hijeroglife.
Posljednji poznati egipatski hijeroglifski natpis datira iz 394. godine nove ere, prema Univerzitetu Memphis u Tennesseeju. Do tog trenutka u Egiptu su se koristili drugi sistem pisanja poput koptskog. Znanje o čitanju i pisanju hijeroglifa se izgubilo i tek u 19. stoljeću, dešifriranjem hijeroglifa, oni su ponovno počeli čitati.
ZADNJE VIJESTI IZ Zanimljivosti
