NIŠ – Politička borba Zapada i Istoka oko Srbije se zaoštrava, a srpsko-ruski humanitarni centar u Nišu i pokretanje ruskog medijskog servira u Srbiji dio su “meke diplomatije” Rusije sa ciljem da popravi imidž i osnaži svoj uticaj u svijetu, ocjenjuje danas u opširnoj analizi agencija “Rojters”.
“Srbija izgleda kao plodno tle jer balansira između Vladine posvećenosti EU integracijama i pretežno konzervativnog društva u kome neki Srbi osjećaju veću naklonost prema Rusiji”, ocjenjuje ta agencija. Birači su u potrazi za prosperitetom više puta podržali proevropski kurs ali mnogi u Srbiji su ostali sumnjičavi prema Zapadu posle NATO bombardovanja u kome su stradali i civili, navodi Rojters. “Javno naljutiti Rusiju je politički neprihvatljivo u Srbiji. Srbija je odbila da uvede sankcije Rusiji zbog krize u Ukrajini uprkos pritisku da uskladi svoju spoljnu politiku sa EU”, dodaje Rojters. Agencija navodi da je nedavno nemačka kancelarka Angela Merkel upozorila na ruski uticaj u Srbiji i druge države na Zapadnom Balkanu.
U međuvremenu, Kremlj je nedavno objelodanio novu doktrinu “meke moći”, nazvanu “Integrisana strategija za širenje ruskog himanitarnog uticaja u svijetu” koja po riječima ruskog šefa diplomatije Sergeja Lavrova, ima za cilj da se “bori protiv mjera bez presedana koje imaju za cilj da diskredituju zvanicnu rusku politiku i unište imidž Rusije”. “Rusija pokušava, 25 godina posle pada Berlinskog zida koji je signalizirao i slabljenje njenog uticaja u istočnoj Evropi, da povrati nešto od izgubljenog uticaja”, ocjenjuje Rojters.
To je najočiglednije u njenoj ulozi u Ukrajini, ali, kako navodi agencija, postoje mnogo prefinjeniji načini za koji se Rusija opredjelila za bivše komunističke države u istočnoj Evropi – putem energetskih sporazuma po kojima je ona glavni njihov snabjdevač, kroz tješnje diplomatske veze, ali i snažnijim pokušajima da pridobije javno mnjenje u sve više neprijateljski naklonjenom evropskom kontinentu. Rojters podsjeća da je Srbiji u majskim poplavama prva pritekla u pomoć Rusija koja je “za samo nekoliko sati uputila 76 spasilaca”, a da je čitava pomoć koordinisana putem srpsko-ruskog humanitarnog centra iz Niša.
Kako navodi Rojters, prema riječima dvojice neimenovanih zvaničnika koji su učestvovali u pripremi Putinove posjete Beogradu, ruski predsjednik je zatražio da osoblje njegove zemlje u centru u Nišu dobije diplomatski status, na šta su sa negodovanjem reagovali zapadni ambasadori u Beogradu i premijer Srbije Aleksandar Vučić je taj prijedlog odbio.
“Ukoliko je zamišljeno da centar u Nišu ima veću regionalnu ulogu, njegove aktivnosti bi mogle da budu temeljnije praćene u EU”, rekao je Rojtersu neimenovani zvaničnik Unije. Britanska agencija podsjeća da je Moskva ovog mjeseca pokrenula medijski servis kako bi se borila protiv agresivne zapadne propagande, a njene kancelarije će biti u više zemalja u svijetu, uključujući i Srbiju.
Glavne i odgovorna urednica “Rusija sevodnja” (Rusija danas) u Srbiji Ljubinke Milinčić je najavila da će veb sajt te medijske organizacije početi sa radom do kraja godine, a radio stanica početkom slijedeće godine.. Zapadne diplomate upozoravaju, kako navodi Rojters, da bi ruski novac mogao da nađe načina da dođe do medijskih kuća u Srbiji, naklonjenih nevladinih organizacija, ali i političkih partija, iako je teško naći čvrst dokaz za to.
Oni takođe ukazuju i na podršku desničarskim organizacijama koje “promovišu konzervativne vrijednosti koje su prihvatljive za veći dio ruskog društva”.
Rojters navodi i riječi potpredsjednika Maršalovog fonda Ivana Vejvode koji je ocjenio da, uprkos najboljim naporima Rusije, kompas Srbije usmjeren ka EU i da se to vjerovatno neće promjeniti.